Wat is een NFT, in gewonemensentaal?NFT staat voor non-fungible token, oftewel een niet-inwisselbare munt. Het is het eigendomsbewijs van een digitaal bestand. En dat kan van alles zijn: een zwaard in een computergame, een digitaal schilderij, maar bijvoorbeeld ook een stukje tekst. In feite kan elk digitaal bestand een NFT worden. Zodra er een eigendomscertificaat is, kan dat (financiële) waarde krijgen.

Waarom zou iemand geld betalen voor een ‘digitaal plaatje’?Het simpele antwoord is: vraag en aanbod. Door iets uniek en exclusief te maken creëer je schaarste. „Als je genoeg mensen hebt die iets willen, stijgt de prijs”, zegt de Belgische NFT-gebruiker @skaanbarry, die tonnen per jaar zegt te verdienen aan de handel in NFT’s. „Door het als een collector’s item te behandelen wordt het vanzelf gewild. En als de vraag het aanbod overstijgt, wordt het meer waard.”

Lees ook: Dit is de nieuwe cryptogekte (en hier worden miljoenen verdiend)

Zoiets kan nooit groot worden, toch?Dat zou je denken, maar het tegendeel is waar. Zo is de NFT van de allereerste tweet, van Twitter-oprichter Jack Dorsey, verkocht voor 2,9 miljoen dollar. Vooral afgelopen jaar zijn er astronomische bedragen neergeteld. Kunstenaar Beeple veilde een reeks plaatjes voor 68 miljoen dollar en vorige maand werd The Merge, een digitaal kunstwerk van de anonieme kunstenaar Pak, verkocht voor 92 miljoen dollar. Een video van twaalf seconden van een dunk van LeBron James bracht eerder 208.000 dollar op. En geloof het of niet, plaatjes van apen (Bored Ape Yacht Club), katjes (CryptoKitties, waar het in 2017 mee begon) en robots (Mekaverse) gaan soms voor tonnen van de hand.

Heeft de eigenaar van een NFT ook het copyright?Nee. Het bestand is weliswaar toebedeeld aan degene die de NFT heeft verworven, maar het mag online nog steeds door anderen gebruikt worden. Zo werd de NFT van de beroemde internetmeme ‘Charlie bit me’ (een jongetje bijt op de vinger van zijn iets oudere broertje) verkocht voor 760.000 dollar, maar is het nog steeds te zien op allerlei kanalen. Je kunt dus niet daadwerkelijk iets met zo’n token anders dan doorverkopen, omdat het een bepaalde (financiële) waarde heeft.

Hoe kan ik zelf een NFT kopen of verkopen?Wie digitaal wil handelen moet een digitale identiteit hebben. Dus je hebt een account nodig met een wallet, bijvoorbeeld op het platform Open Sea, waar NFT’s worden geveild. In feite is dit een soort Marktplaats waar je kunt zoeken naar bestanden die je graag zou willen hebben of verhandelen. De meeste transfers vinden plaats via de cryptomunt Ethereum, dus het is aan te raden eerst hierin te investeren.

Lees ook: Is bitcoin een bubbel die elk moment kan barsten of boot die je niet mag missen? De antwoorden op veelgestelde vragen

Wat heeft cryptocurrency hier nu weer mee te maken? De transacties rond NFT drijven op dezelfde technologie als bij Ethereum. Betalingen gaan via de blockchain, een digitaal kasboek dat bekendstaat om zijn anonimiteit en veiligheid. In een zeker opzicht lijkt de NFT op cryptocurrency: je dicht waarde toe aan iets louter digitaals. Toch verschillen ze op cruciale punten van elkaar, want een NFT is altijd uniek. Een bitcoin is inwisselbaar - het maakt niet uit welke bitcoin je hebt, ze zijn allemaal hetzelfde - terwijl een NFT een uniek digitaal object vertegenwoordigt.

Hoe populair zijn NFT’s in Nederland en België? De bedragen in de lage landen zijn nog niet zo astronomisch, al proberen veel kunstenaars hun werk te slijten via NFT. In Limburg is het wachten tot de veiling van een werk van kunstenaar Pablo Lücker van start gaat. Nederlandse voetbalclubs zijn op de NFT-trein gesprongen en afgelopen najaar veilde wielerploeg Jumbo-Visma de NFT’s van enkele zeges van hun Belgische ster Wout van Aert. Diens ritzege in Parijs in de Tour de France van 2021 werd voor zo’n 16.000 euro verkocht aan @skaanbarry. In zijn wallet staat dat die NFT nu al 32.000 dollar waard is. @skaanbarry: „Maar dat is gewoon de prijs die ik er zelf op heb geplakt.”

Lees ook: Pablo Lücker uit Roermond maakt van peperdure Lamborghini uniek beschilderd kunstwerk

Dit klinkt allemaal toch als de zoveelste hype die elk moment ineen kan storten?Ja en nee. Het is wat de gek ervoor geeft en dat is in het gewone leven niet anders. Zijn huizen werkelijk verdubbeld in waarde de afgelopen vijf jaar of is dat alleen maar omdat mensen het ervoor over hebben? De markt voor NFT groeit in een belachelijk tempo. In 2021 is er voor 25 miljard dollar aan NFT’s verhandeld, vergeleken met slechts 94,9 miljoen dollar het jaar ervoor. Wel constateren financiële experts dat de prijsstijging van objecten een halt lijkt te zijn toegeroepen. De risico’s zijn net zo groot als bij cryptomunten en beleggen: geld kan voor je ogen verdampen. @skaanbarry zegt in 2021 een nettowinst van 750.000 euro behaald te hebben, maar waarschuwt: „Dit kan zeker in korte tijd instorten. Daarom vormen NFT’s hooguit 5 procent van mijn hele cryptoportfolio. Ik wil daarin zeker geen risico’s nemen.”

Wat voor mensen handelen in NFT’s? De wereld van NFT-handelaren is moeilijk te doorgronden, aangezien veel gebruikers anoniem zijn, zo ook @skaanbarry: „Dat is vooral vanwege mijn eigen veiligheid. Het gaat om grote bedragen en ik zou niet graag gehackt, of erger nog, overvallen worden.” Vanuit die anonimiteit is het dan wel weer een prestige te pronken met bezittingen. „Showboaten hoe rijk je bent, een beetje zoals rappers met hun horloges doen.” Die peperdure avatar op sociale media is dus een teken van rijkdom. Een groot deel van de gebruikers is ook zeer actief in de handel met cryptomunten. De stereotypering wil dat dit vooral ‘mannendingen’ zijn, maar bitcoinplatform BTC-Direct meldt dat steeds meer vrouwen instappen, ook in NFT’s. Wel is het zo dat zij, meer dan mannen, vooral voor de lange termijn investeren. Een populair platform is World of Women, waarop Hollywood-sterren Eva Longoria en Reese Witherspoon heel actief zijn.

Draait het nu om de kunst en het eigendom of is het gewoon ordinair geld verdienen?Er zijn ongetwijfeld kunstenaars die uit ideologische overwegingen betogen dat het mooi en logisch is dat ook digitale objecten waarde kunnen hebben. Maar de praktijk is overwegend simpeler: de meeste gebruikers zijn er voor het geld. Zo ook @skaanbarry. „Ik doe dit puur om geld te verdienen. Ik wilde miljonair worden voor mijn 35ste. Dat is al gelukt. En als het zo doorgaat kan ik over twee jaar, als ik 35 ben, gaan rentenieren.”

Lees ook: Deze collage zet kunstmarkt op zijn kop: 58 miljoen euro voor digitale kunst, dat is toch waanzin?

Het blijft toch bizar dat een digitaal bestand waarover je verder geen rechten hebt zoveel waard is?Ja. Ook @skaanbarry staat te kijken van de duizelingwekkende bedragen die erin rondgaan. „Je moet het een beetje zien als de idiote prijzen die mensen betalen voor fysieke Pokemonkaartjes. Ik vind het zelf ook absurd, hoor. Ik heb een keer iets verkocht van Mekaverse voor 50 Ethereum, omgerekend 200.000 dollar. Zoiets zou ik er nooit aan uitgeven. Je moet toch realistisch blijven: aan het eind van de dag is het ook gewoon maar een 2D-plaatje.”